August 9, 2019 - Droog Magazine periodical for investigative journalism

De zaak Ad van Liempt


Samenvatting - deel 1

Promotie tegen beter weten in 

De eerste biografie?	Hans Knoop
Plagiaat in proefschrift	Hearsay als bron
Wikipediaplagiaat	Achterhouden van info
Onbekend onderzoek?	The show must go on
Onbenul

Door Bart FM Droog

Het proefschrift van Ad van Liempt over Albert Konrad Gemmeker, de SS-commandant van kamp Westerbork 1942-1945, is op plagiaat, verder bedrog en onbenul gestoeld. Dat blijkt na een drie maanden durend onderzoek door emeritus hoogleraar Lodewijk Brunt en Droog Magazine.

Het hele onderzoek staat op: www.droog-mag.nl/2019/vl/

De eerste biografie?

Lodewijk Brunt: “Het project-Gemmeker is gebaseerd op een grote en grove leugen, namelijk dat Ad van Liempt de eerste zou zijn geweest die een biografie schreef over Gemmeker. Zijn voorgangers worden onder de grond geschoffeld, alsof ze nooit bestaan hebben. Hij beklaagt zich over het vele leeswerk dat hij heeft moeten verrichten voor zijn werkstuk, maar al dat leeswerk was al door anderen gedaan, hij heeft er niets inhoudelijks aan bijgedragen.”

Zie Brunts complete onderzoek: www.lodewijkbrunt.nl/promotie-van-ad-van-liempt-een-farce/

naar begin

Plagiaat in proefschrift

Die voorgangers waren wijlen Nanda van der Zee, met De trein (2003, herdrukt als Westerbork. Het doorgangskamp en zijn commandant, 2006); Lotte Bergen met Albert Konrad Gemmeker. Commandant van Westerbork (2013) Eva Moraal en haar proefschrift 'Als ik morgen niet op transport ga' (2013) en Frank van Riet, met De bewakers van Westerbork (2016): een kampgeschiedenis en biografie tegelijk.

Met dat onderschoffelen is Van Liempt uiterst ver gegaan: in een Volkskrant-recensie over het boek van Van Riet, die hij schreef terwijl hij wist dat hij in 2019 een Gemmekerbiografie zou publiceren, deed Van Liempt het voorkomen dat Van Riets boek alleen over de Joodse Ordedienst in Westerbork zou gaan – en stelde zodoende de concurrentie kalt. Vervolgens plunderde hij in z'n proefschrift rijkelijk uit Frank van Riets boek, soms met, maar grotendeels zonder adequate bronvermelding. En dat druist in tegen alle plagiaatregels van de Rijksuniversiteit Groningen én tegen de Gedragscode Promovendi van de verzamelde Nederlandse universiteiten.

Zie: www.droog-mag.nl/2019/vl/plagiaat-en-gedragscode-promovendi.pdf

Het plagiaat is geraffineerd, maar doorzichtig; het gehele hoofdstuk 1 van Van Liempts proefschrift is een gerecyclede versie van pagina's 206-210 van Van Riets De bewakers van Westerbork. Ho-ho, zullen verdedigers van Van Liempt zeggen: beide passages zijn in wezen terug te voeren op één bron: een proces- verbaal uit 1948. Maar de eerste die dat stuk diepgaand onderzocht en beschreef was Frank van Riet, in 2016. Van Liempt hoefde het alleen maar, inclusief verwijzingen naar archiefstukken, te kopiëren en te parafraseren en voila, het eerste hoofdstuk is klaar. Er zijn bij Van Liempt legio van dit soort overnames uit Van Riets boek te vinden. Om de letterdieverij te verhullen vermeldt Van Liempt af en toe zijn echte vindplaats, maar op veel plaatsen doet hij dat niet en neemt simpelweg bladzijden aan informatie over uit andermans boeken, inclusief de door anderen verzamelde noten. Zover we nu weten is Frank van Riet het grootste slachtoffer. Maar we hebben in Van Liempts proefschrift gelijksoortig knip-, plak- en husselgefröbel gevonden uit werken van Koert Broersma, Nanda van der Zee, Eva Moraal en Lotte Bergen.

www.droog-mag.nl/2019/vl/kamp-westerbork-gefilmd.pdf
www.droog-mag.nl/2019/vl/nanda-van-der-zee.pdf
www.droog-mag.nl/2019/vl/eva-moraal.pdf
www.droog-mag.nl/2019/vl/lotte-bergen.pdf

naar begin

Wikipediaplagiaat

En dit is niet alles. Van Liempt heeft ook complete passages van Duitse Wikipediapagina's overgenomen. In één geval inclusief de bronvermelding die op die Wikipedialemma's stond, maar in een ander geval, een uiterst gedetailleerde beschrijving van een bombardement op Düsseldorf, zonder welke bronvermelding dan ook.

Zie ook: www.droog-mag.nl/2019/vl/wikipedia-plagiaat.pdf

In bovenstaand voorbeeld links wat bij Van Liempt staat, zonder enige bronvermelding, rechts zoals op de Duitse Wikipediapagina, mét bronvermelding. Voor alle duidelijkheid: ook op Wikipedia-pagina's berusten auteursrechten. Alleen al dit specifieke plagiaatgeval zou reden moeten zijn om Van Liempt de doctorstitel te ontnemen. Maar er is nog veel meer.

naar begin

Onbekend onderzoek 1967-1976?

Net als in eerdere publicaties en rond tv-programma's, wekte Van Liempt ook in zijn proefschrift als in interviews rond zijn promotie de indruk dat hij iets heel bijzonders ontdekt had: een tot dusverre onbekend Duits gerechtelijk vooronderzoek tegen Albert Gemmeker. Van Liempt, in hoofdstuk 13:

“Voor het Nederlandse publiek is het langdurige intensieve vooronderzoek tegen Gemmeker altijd verborgen gebleven. Het speelde zich af buiten de openbaarheid” (…) “De juridische lotgevallen van Gemmeker blijken zich over een lange periode in zijn vaderland te hebben afgespeeld – vrijwel geheel in het verborgene. Het is evenzeer een resultaat van biografisch onderzoek dat nu aan het licht komt dat Duitse opsporingsinstanties zich over een periode van zeventien jaar hebben ingespannen om het Nederlandse vonnis te corrigeren.”

Onbenul

Deze constateringen zijn complete larie en aantoonbaar strijdig met wat Van Liempt elders in zijn proefschrift beweert. Nederlandse kranten hebben rond 1960 en in de periode 1967-1973 uitvoerig bericht over deze twee vooronderzoeken 'in het verborgene'. Inderdaad: twee, niet één. Het eerste duurde circa een jaar, het tweede strekte zich uit over negen jaar, maar beide onderzoeken werden niet full time verricht, en stelden feitelijk weinig voor. Wat niet vreemd is, want tot diep in de jaren zeventig werd het Duitse justitieapparaat gerund door oud-nazi's, die Alte Kameraden uit de wind hielden. In 2016 verscheen daarover een uitgebreid rapport van het Duitse Ministerie van Justitie – Ad van Liempt kent dat niet.

Zie: www.droog-mag.nl/2019/vl/het%20onbenul-van-ad-van-liempt.pdf

naar begin

Hans Knoop

Om het nog idioter te maken: een van de Nederlandse journalisten die uitgebreid over het Tweede Duitse vooronderzoek berichtte – in De Telegraaf, 1971 – was Hans Knoop, de legen-darische onderzoeksjournalist, die wereldfaam verwierf met het achter de tralies krijgen van de Nederlandse miljonair en nazi-oorlogsmisdadiger Pieter Menten. In het najaar van 2018, ruim vóór Ad van Liempts deadline voor toezending van zijn dissertatie aan zijn promotiebegeleiders (medio december 2018), ontmoette Hans Knoop op een receptie toevalligerwijze Ad van Liempt. Van Liempt deelde toen mee dat hij bezig was te promoveren op Albert Gemmeker. “Dat is toevallig” (of woorden in die strekking), zei Hans Knoop, die Van Liempt vervolgens vertelde over hoe hij met Gemmeker had gesproken, rond 1970. Van Liempt vond het reuze interessant, beide heren wisselden telefoonnummers uit en gingen huns weegs.

Knoop verwachtte dat Ad van Liempt hem naderhand wel zou bellen voor nadereinformatie. Maar... hij belde niet. Knoop hierover: “Mij heeft het bevreemd.”

Zie: www.droog-mag.nl/2019/vl/knoop.pdf

naar begin

Hearsay als bron

In het proefschrift staat, in hoofdstuk 14:

“Holocaust-onderzoeker dr. Johannes Houwink te Cate zei in 2000 al op de televisie dat Gemmeker van hen [de treinbegeleiders] gehoord moet hebben over de ware gebeurtenissen in Auschwitz en Sobibor. [noot 6] Achttien jaar later houdt hij die mening overeind. Er staat inmiddels, door uitgebreid onderzoek, vast dat minstens de helft van het begeleidend personeel wist van de massamoord in de kampen. Ze hadden het er onderling vaak over, ondanks de opgelegde zwijgplicht. Volgens het Düsseldorfse Openbaar Ministerie zouden treinbegeleiders het niet hebben aangedurfd om tegenover SS-officier Gemmeker hun zwijgplicht te doorbreken. Houwink gelooft dat niet: 'Kan zo'n man weigeren te verklaren als de kampcommandant hem vraagt wat hij gezien heeft? Ik kan me voorstellen dat je niet meteen de hele waarheid op tafel legt. Maar als je te kennen geeft dat je begrijpt wat je bedoelt, dan komt de hele waarheid vanzelf.'[noot 7] (...)”

Noot 6: verwijst naar uitspraken die Houwink ten Cate deed in een Andere Tijden-uitzending in 2000.¹ Daarin noemt hij geen enkele bron. Noot 7: verwijst naar een gesprek dat Ad van Liempt met Houwink ten Cate op 8 oktober 2018 voerde, waarbij Houwink ten Cate deze uitspraken deed, weer zonder het benoemen van relevante studies.

Er is inderdaad uitgebreid onderzoek² gedaan naar de vraag wat de gemiddelde Duitsers van de Holocaust wist, maar Ad van Liempt vertelt hier niets over. Hij noemt slechts één relevante studie – maar uitgerekend de studie waar hij naar verwijst – een boek van Ahlrich Meyer -vormt geen enkel bewijs inzake Gemmeker.

Achterhouden van informatie

In het jaar 2000, in een door Van Liempt samengesteld tv-item in Andere Tijden over Gemmeker, zette hij op de begeleidende internetpagina: “Ook een nieuw justitieel onderzoek begin jaren zeventig in Duitsland (...)” Dit is hét bewijs dat Van Liempt kennis had van dat onderzoek. Kennis die hij dus bewust verzweeg om in 2019 met een spectaculaire scoop te komen. Nu staat in het promotiereglement van de Rijksuniversiteit Groningen:

“Het proefschrift is in zijn geheel, dus inclusief bijlagen en een eventueel voorwoord, onderwerp van de beoordeling. Bij een proefschrift of een ander wetenschappelijk werk wordt ervan uitgegaan dat de onderzoeker bij het afsluiten van het werkstuk alle relevante tot dan toe redelijkerwijs bekend zijnde gegevens heeft verwerkt.”

Er is de afgelopen jaren een stroom aan boeken van gerenommeerde onderzoekers verschenen die meer dan aannemelijk maken dat de gemiddelde Duitser in 1939-1945, en dus zeker de gemiddelde SS-er, weet had van de Holocaust en de andere takken van de nazimoordindustrie. Desalniettemin hangt anno 2019 Ad van Liempt zijn proefschrift op aan de centrale vraag: wist hij het of wist hij het niet? Dat is behoorlijk idioot. Zo mogelijk nóg idioter is het gegeven dat geen van de promotiebegeleiders – prof. dr. Doeko Bosscher, prof. dr. Johan-nes Houwink ten Cate, prof. dr. Rob van der Laarse, drs. Dirk Mulder en prof dr. Hans Renders – Van Liempt noch hierop noch op het overduidelijke plagiaat terug- of afgefloten hebben.

Dit kan drie dingen betekenen. Of ook zij zijn onkundig van het bestaan van de meest relevante buitenlandse studies en blind voor al het bedrog. Of ze hebben willens en wetens de ogen gesloten voor het onbenul en de grootschalige misleiding in Van Liempts proefschrift. Of alle drie.

naar begin

The show must go on

Lodewijk Brunt: “Al een dag of tien voordat de plechtigheid in Groningen zou plaatsvinden stond het proefschrift pontificaal in de etalage van Athenaeum en lagen er stapels bij de kassa. Navraag bij het winkelpersoneel leerde me dat de boeken waren afgeleverd zonder embargobepaling. Men was nogal verbaasd dat ik er naar vroeg en van enige promotieplechtigheid wist men niets. Dat was het begin, de dagen erna werd Nederland gebombardeerd door een publiciteitscampagne die zijn weerga niet kent: interviews op radio en tv, lange stukken in de tv-gids, speciale documentaires, en, wonder boven wonder, positieve recensies in alle dag- en weekbladen.”

Deze publiciteitscampagne was al begin januari 2019 in gang gezet. Het Dagblad van het Noorden meldde op 12 januari dat Van Liempt verwachtte aan de Rijksuniversiteit Groningen te promoveren op de biografie van Gemmeker. ,,Ik moet nog een paar kleine hoepeltjes door maar de promotie is kansrijk.” Ook meldde de krant: “De NOS werkt aan een documentaire over Gemmeker, die rond 4 mei wordt uitgezonden op tv.”

Kortom: er stond een feestje te gebeuren. Een feestje dat rond 4 mei zou geschieden Een feestje dat door niets of niemand verstoord mocht worden, en zeker niet door het kritisch bestuderen van zijn proefschrift: met een ongekende snelheid was het manuscript door het promotietraject gejaagd.

En jawel: op 9 mei 2019, onder geestdriftig applaus van bijna 400 BN-ers en Geert Mak in het bijzonder, promoveerde Ad van Liempt te Groningen op een proefschrift dat stoelt op onbenul, aantoonbaar plagiaat en flagrant bedrog.

Deze zaak staat niet op zich: uit het onderzoek is óók gebleken dat de promotie van Ad van Liempt de bekroning is op vijfentwintig jaar goede sier maken met andermans onderzoeken. Daarover meer in Deel 2.

Het hele onderzoek staat op: www.droog-mag.nl/2019/vl/

Met dank aan prof. dr. Doeko Bosscher (em. RuG), Herinneringscentrum kamp Westerbork, dr. Willem Huberts, Frank van Kolfschooten, prof. dr. Rob van der Laarse (UvA), prof. dr. Frank van Vree (NIOD), prof. dr. Gerry Wakker (decaan RuG) en prof. dr. Marinus Winnink (em. RuG).

Dr. Ad van Liempt maakte geen gebruik van de hem herhaaldelijk en tijdig geboden mogelijkheid te reageren.
De bij de promotie betrokken dr. Johannes Houwink ten Cate (NIOD), prof. dr. Hans Renders (RuG), prof. dr. Dirk Wolffram (RuG), dr. Stefan van der Poel (RuG), prof. dr. Marjan Schwegman (UU), drs. Dirk Mulder en (inmiddels ex-)rector magnificus prof. dr. Elmer Sterken reageerden niet op onze vragen.

naar begin

 

---